Pasen door de ogen van Hakendover

De lente is aangekomen in het land en blijgezind roepen de paasklokken de mensen naar de kerk. Gedurende de lange vasten hebben de Hakendovenaars uitgekeken naar die magische datum op de kalender, Pasen. Naar hun gevoel duren die paasweken wel dubbel zo lang dan de rest van het jaar. Jong en oud, ze kunnen bijna niet wachten tot die magische dagen aanbreken: "Pasen en Paasmaandag".

Tijdens de "Goede Week" komt de stemming er al zoetjesaan in. In de loop van de week arriveren de kermiskramen. De gelegenheidscafés worden opgebouwd. De meeste inwoners van Hakendover zijn ondertussen al weken bezig met de paaskuis. Van boven tot onder wordt het huis schoongemaakt en de verfborstel wordt bovengehaald om alles een nieuw kleedje te geven.
Op Goede Vrijdag wordt 's namidags de kruisweg gedaan en 's avonds nemen de vroege feestvogels al en aperitief in café Simons. De volgende dag worden de spandoeken opgehangen zodat het ganse dorp een feestelijk uiterlijk krijgt. De helpers hangen boven­dien twee vlaggen op de kerktoren. Ondertussen zijn de vrouwen thuis druk bezig met de voorbereidingen van de kermis. VW Hakendover organiseert zijn jaarlijkse veteranentornooi met 's avonds een groot bal waar de spelers na de inspanningen een welverdiende pint kunnen drinken.
Dan breekt eindelijk de langverwachte dag aan: Paaszondag. De plechtige hoogmis van tien uur zit stampvol. Iedereen is uitgedost op zijn paasbest. Het plaatselijk koor Sint-Cecilia zorgt voor de muzikale omlijsting van de eucharistieviering. Bij het verlaten van de kerk wensen de kerkgangers mekaar een "Zalige Pasen" en dan begint de ntocht naar de cafés. Een zeer populair café op paasmorgen is "het Ontmoetingscentrum", sinds 1996 kortweg "bij Frees", waar de familie Vanderwaeren zoals elk jaar haar beste beentje voorzet om de gasten aangenaam te ontvangen. Mensen, die je een gans jaar niet in het café ziet, gaan vandaag op stap. De eerste pintjes woden snel gedronken om dadelijk in de gepaste kermisstemming te komen. Oude bekenden begroeten mekaar en er wordt druk gepraat over het weer. Zal het morgen, op paasmaandag, goed weer zijn? Iedere Hakendovenaar hoopt dat van harte want de zon brengt veel bedevaarders mee. Vandaag zullen we toch niet klagen. Een blauwe hemel met een paar witte mooiweerwolkjes brengt iedereen in een goede stemming.
Vandaar gaat de tocht in groep naar Simons met zijn onovertroffen jukebox (in 1996 veranderde dit café van lokatie en de jukebox was er niet meer bij). Voor elk wat wils. François Simons loopt al ijverig af en aan. Hij zal zijn bed niet veel zien deze dagen.
Ondertussen wordt het al stilaan laat en verdwijnt de ene na de andere naar huis om de noen te gaan eten en daarna wat naar Vlaanderens wielerklasieker "De Ronde" te kijken. Het is te hopen dat een Belg wint.
Ondertussen druppelen de eerste Hollandse bedevaarders binnen. De fitsten onder hen beginnen straks aan hun Dertienmaal. En dan is het eindelijk de beurt aan de kinderen. om drie uur gaat de kermis open. De botsauto's zullen weer draaineals nooit tevoren. Verder staan nog de traditionele schietkramen, de kindermolen en het steeds populairder wordende lunapark. De kermismuziek staat loeihard. We mogen natuurlijk ook de frietkraam niet vergeten want een mens leeft niet van bier alleen.
Toch blijft het op Pasen zelf relatief rustig. De grote dag is immers morgen met de paardenprocessie Iedereen houdt zich nog wat in. Thuis zijn de huismoeders weer druk bezig met de vorbereidingen van het kermismaal van paasmaandag. Dat moet iets bijzon­ders worden. De grote tafel wordt gedekt. Stilaan valt de avond en de eerste kermisdag loopt alweer ten einde. Toch staat er nog één grote activiteit op het programma, namelijk het grote Paasbal van VW Hakendover. Daar wordt gedronken en gedanst tot diep in de nacht.

Paasmaandag
Vandaag is de grote dag. De dag dat elke Hakendovenaar zich bijzonder fier voelt op zijn dorp. Van vroeg in de morgen beginnen de eerste bedevaarders af te zakken naar Hakend­over. Op de Sint-Truidensesteenweg parkeren zich al enkele auto's en de bedevaarders trekken richting dorpscentrum. Het dorp is hermetisch afgesloten voor autovoertuigen teneinde de mensenmassa en de paarden alle bewegingsvrijheid te geven. Sommige boeren stellen hun erf open als parkeerplaats en dar wordt gretig gebruik van gemaakt. Alle toegangswegen worden langzaam volgeparkeerd met voertuigen. Men ziet vooral veel Nederlandse nummerplaten. Het weer blijft gelukkig droog en de zon komt zelfs door de wolken. Het ganse dorp bruist van opwinding.
In de kerk zijn er vanaf zeven uur 's morgens elk uur eucharistievieringen. Een eigenaardig feit is wel dat op paasmaandag alle stoelen uit de kerk worden verwijderd teneinde mer bedevaarders in de kerk toe te laten. Te tien uur gaat de plechtige hoogmis dor en die wordt traditioneel opgeluisterd door het Sint-Ceciliakoor. Ondertussen loopt het dorpscentrum >> vol bedevaarders, paarden en ruiters.
Na de hoogmis wordt snel de processie gevormd met voorop een paar honderd bereden paarden. Daarna komt snel de processie met de uitbeelding van het levend retabel, de beelden van de Goddelijke Zaligmaker en O.-L.-Vrouw, het Heilig Sacrament, de fanfare, het koor, de Sint-Sebastiaansgilde, de broederschappen uit Nederland en de duizenden bede vaarders. De processieroute wordt omzoomd door kijklustigen en de huizen van het dorp zijn feestelijk bevlagd.

Langzaam kruipt de mensenmassa richting Tiense Berg waar reeds duizenden bedevaarders geduldig hebben postgevat. Op het veld heb je trouwens een prachtig uitzicht op de menigte, de kerk en het dorpscentrum. Overal staan de boomgaarden in bloei en zonnestra­len doen dit wijdse tafereel fel oplichten met beloftes van een mooie zomer. Ruiters houden hun schichtige paarden met moeite in toom. De grond, waarover deze straks moeten lopen, is vettig en zwaar van de lenteregens. Overal schiet het jonge graan reeds op. Het parcours voor de paarden is afgebakend met linten. Nog steeds komen bedevaarers vanuit het dorp de mensenmassa op de berg vervoegen. Langzamerhand nemen de ruiters hun positie in, maar de leider geeft het verlossende teken nog niet.
Plots is het dan zo ver! De meute stort zich naar voor en draait in razende galop rond de mensenmassa trerwijl de ruiters hun paarden aanvuren. Een uitbarsting van leven in de lentelucht. Kluiten aarde vliegen in het rond en sommige ruiters draaien vervaarlijk dicht langs de toeschouwers die even terugdeinzen voor al het geweld. Drie keer draven de paarden zo rond de menigte. Dan begint de galop te vertragen en is het voorbij.
Een plechtig moment volgt. Vanop en geïproviseerd altaar worden de mensen, het land en de dieren gezegend. De bedevaarders knielen ingetogen op het veld. Dan is alles voorbij. Onmiddellijk beginnen de mensen de terugtocht naar het dorpscentrum. Ze lopen in rijen langs de veldwegen. De straten van het dorp zien nu zwart van het volk. Ook de kermis is reeds in volle gang en jong en oud stort zich in het plezier. Wie nog geen vrijer heeft, hoopt op de Hakendoverse kermis een zomerlief te vinden. In de gelegenheidscafés kun je over de koppen lopen en de tappers kunnen niet volgen.
Bij de mensen thuis begint de amilie toe te komen om aan de kermisnoen te beginnen. Om het eten te laten zakken, leggen de mannen 's namiddags een kaartje terwijl de vrouwen koffei drinken en de familiezaken bespreken. De kinderen amuseren zich ondertussen opde botsauto's of de paardenmolen. Het ganse dorp leeft zonder ophouden. De voorbije jaren werd op de voetval ook telkens een grote T.D. georganiseerd waar de jeugd de ganse namiddag en avond rondhing. Ook de gelegenheidscafés doen gouden zaken en hele groepen trekken van café tot café. Overal klinkt muziek en dat gaat zo maar door tot in de vroege uurtjes waarna zelfs de hevigste fuifnummers dodvermoeid hun bed opzoeken.

Paasdinsdag
Dit is de "dag van het dorp" en ook een dag van gemengde gevoelens. De meeste Hakendovenaars nemen vandaag vrijaf, deels om te bekomen van gisteren, deels om vandaag nog kermis te vieren. In de namiddag organiseert de veloclub "Broederclub" immers een wielerwedstrijd, een prachtig excuus om nog een srichting dorp af te zakken.
Toch voelt de Hakendovenaar zich vandaag wat weemoedig. De grote dag waar iedere dorpsbewoner zo naar uitkijkt, is alweer voorbij voor een jaar. De mooie feesttafel van gisteren ligt er vandaag leg bij en het tafelkleed zit vol vlekken. 's Morgens worden de spandoeken van de straatversiering agehangen en ergens veilig opgeborgen.
Tegen drie uur in de nalmiddag gaat de wielerwedstrijd van start. Jonge wielrenners flitsen voorbij. In groep trekken de dorpelingen van café naar café. Zo komen ze achtereenvolgens bij de "Killer", de Korenbloem, bij Frees, Delande en Simons... Overal worden een paar pintjes gedronken en dan gaat de tocht weer verder. Wie honger krijgt, eet wel een boterham met kop bij Simons of drinkt een tas soep bij Frees. Tussenin kijkt men even naar de koers, waarbij vooral de laatste ronde veel geïnteresseerde supporters aantrekt. Ze zijn immers benieuwd naar het nummer van de winnaar om thuis te bewijzen dat ze toch niet de hele tijd aan de toog hebben gehangen.

Rond zeven uur begint de dorpsfanfare Sint-Isidorus haar ronde langs de cafés waar ze telkens een paar nummers spelen (een traditie die een tiental jaar geleden werd opgestart). Overal waar ze komen, loopt de zaak snel vol om na hun vertrek weer even vlot leeg te lopen. Ondertussen draait de kermis door tot het donker wordt. Meestal wordt de dinsdag wel afgesloten bij Simons waar de jukebox lange tijd voortreffelijk zijn werk deed en de stemming erin hield (maar ook hieraan kwam een eind in 1996). Dan worden de laatste pinten getapt en doven langzamerhand alle lichten. De paasdagen zijn weer voorbij en het dorp wordt weer rustig. Voor een jaar...

(Bron: Willem Pierle - uit: Den Dertienden Dag, tijdschrift voor heemkunde en folklore)